Hạn hán (drought) nghiêm trọng đã hủy hoại cơ sở hạ tầng năng lượng (energy infrastructure) của Ecuador, khiến nước này bị mất điện 14 giờ mỗi ngày, làm gián đoạn cuộc sống của người dân cùng những hoạt động kinh tế.

Từ năm 2007 đến 2017, Ecuador bắt đầu dùng năng lượng từ thủy điện (hydropower) để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, tức từ dầu. Nhưng các khó khăn về thiết kế cùng tham những, bao gồm cả cáo buộc về hối lộ của các nhà thầu Trung Quốc, đã cản trở nhiều dự án hoành tráng.

Tăng nhưng…

Vào cuối nhiệm kỳ của ông Rafael Correa (cầm quyền từ 2007 đến 2017), năng lực năng lượng của Ecuador đã tăng đáng kể, đến 60%. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã làm giảm nguồn cung dầu, khiến ngành năng lượng bị ảnh hưởng nghiêm trọng ( heavily impacted).

Cựu Tổng thống Lenín Moreno (cầm quyền từ 2017 đến 2021) đã thừa nhận việc quá phụ thuộc (over-reliance) vào thủy điện đã gây ra nhiều rủi ro.

Trên thực tế, cuộc khủng hoảng năng lượng ở Ecuador đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, khiến các công ty phải đóng cửa, giáo dục bị gián đoạn và việc chăm sóc sức khỏe bị đe dọa. Quỹ Triangle, tổ chức giúp đỡ những người mắc hội chứng Down và những khuyết tật khác (services to people with Down syndrome and other disabilities), đang phải đối mặt với chi phí vận hành máy phát điện ngày càng tăng, đe dọa khả năng hỗ trợ các cộng đồng nghèo khó.

Kem  của Salcedo, hãng kem lớn nhất ở đây, đang tan chảy và doanh số thì giảm mạnh. Nhiều gia đình Ecuador cũng đang đụng phải khó khăn tài chính.

Tổng thống hiện giờ, ông Daniel Noboa đã cam kết giải quyết vấn đề bằng cách theo đuổi các giải pháp ngắn hạn và nhập khẩu điện, chủ yếu từ Colombia. Theo các chuyên gia năng lượng, nếu không có mưa lớn (significant rainfall), các khó khăn sẽ tiếp tục diễn sau năm 2026.

Cần đa dạng

Theo The New York Times thì Ecuador nên theo cách của Brazil và Chile: đa dạng hóa  danh mục năng lượng với các nguồn năng lượng tái tạo (diversifying its energy portfolio with renewable sources) như gió và mặt trời để bảo vệ tương lai năng lượng của đất nước. Nhưng, để đạt được điều này, cần phải có thêm nỗ lực chính trị, kế hoạch dài hạn và… nhiều  tiền.

Hiện nay, nhiều chính phủ phải thừa nhận thủy điện có những hạn chế và họ đang ưu tiên cho vấn đề bền vững.

Thảm họa ở Ecuador đã làm nổi bật những rủi ro cho cả thế giới. Ecuador phải chọn giữa việc phải thích nghi hay phải đối mặt với một tương lai không chắc chắn. Chuyện diễn ra ở Ecuador là một bài học cảnh tỉnh cho phần còn lại của thế giới vì rõ là đây có thể xem là sự chứng minh cho các tàn phá do biến đổi khí hậu. Đồng thời, ngườI quan sát nào cũng có thể thấy những khó khăn mà toàn nhân loại sẽ phải đối mặt khi tăng trưởng kinh tế gây mất can bằng cho phát triển bền vững và cả an ninh năng lượng.

Cần biết: Ecuador không phải là ví dụ duy nhất. Thời tiết khô hạn, tuy  không thường xuyên, trong những năm gần đây đã khiến nước sông giảm đáng kể, khiến nguồn cung cấp năng lượng thủy điện bị giảm ở Na Uy, Canada, Thổ Nhĩ Kỳ và cả Costa Rica.

Năm nay, Zambia, đất nước phụ thuộc vào thủy điện, đã đối mặt với việc phải cắt điện tới 21 giờ mỗi ngày. Bắt đầu từ năm 2022, một số khu vực ở Trung Quốc, những nơi cần nước để làm ra điện cũng đã xuất hiện những đợt mất điện kéo dài.

Nhiều nhà khoa học dự đoán rằng thủy điện sẽ  kém ổn định hơn khi trời nóng lên hơn và thời tiết trở nên cực đoan hơn với hạn hán (global temperatures rise and extreme weather events, such as droughts, become more frequent and severe), chẳng hạn.

Không đủ điện trong nhà nhiều người Ecuador

Một đập thủy điện