Tàu Europa Clipper của NASA đã thành công trong việc triển khai hai thiết bị khoa học đầu tiên khi đang trên đường đến hệ sao Mộc.

Được phóng bằng tên lửa Falcon Heavy của SpaceX vào ngày 14-10, tàu vũ trụ Europa Clipper hiện đang tiến tới để nghiên cứu mặt trăng Europa của sao Mộc, nơi được cho là có một đại dương ngầm (subsurface ocean). Đến nay, tàu đã di chuyển được hơn 24 triệu km từ Trái đất, với tốc độ 35 km mỗi giây, theo một tuyên bố từ NASA.

Tàu vũ trụ cho đến nay hoạt động đúng như dự kiến, với các tấm pin mặt trời khổng lồ được triển khai ngay sau khi phóng. Các tấm pin này, dài bằng một sân bóng rổ, thu nhận ánh sáng mặt trời để cung cấp năng lượng cho tàu trên hành trình đến sao Mộc và trong công việc khoa học tại hệ sao Mộc.

“Europa Clipper là tàu vũ trụ lớn nhất mà NASA từng phát triển cho một nhiệm vụ hành tinh,” các quan chức NASA cho biết trong tuyên bố. “Tàu sẽ di chuyển 2,9 tỷ km để đến sao Mộc vào năm 2030 và vào năm 2031 sẽ bắt đầu một loạt 49 lần bay ngang hành tinh này, sử dụng bộ công cụ để thu thập dữ liệu cho các nhà khoa học biết liệu mặt trăng băng giá và đại dương ngầm của nó có đủ điều kiện cần thiết để hỗ trợ sự sống hay không.”

Gần đây, cần trục của thiết bị đo từ trường (magnetometer’s boom) và một số anten cho thiết bị radar của tàu cũng đã được triển khai và sẽ giữ nguyên trạng thái này trong suốt thời gian của nhiệm vụ.

Cần trục dài 8,5 mét đã được cuộn ra từ một ống chứa gắn trên thân tàu. Các cảm biến đi kèm với thiết bị đã xác nhận việc triển khai thành công. Khi tàu vũ trụ đến sao Mộc, thiết bị đo từ trường sẽ được sử dụng để đo trường điện từ xung quanh Europa. Điều này sẽ giúp các nhà khoa học xác nhận sự tồn tại của đại dương được cho là nằm dưới lớp băng của mặt trăng và đo độ sâu cũng như độ mặn của nó.

Thiết bị radar bao gồm bốn anten tần số cao dài 17,6 mét, và tám anten tần số rất cao dài 2,76 mét. Dữ liệu kỹ thuật được truyền về từ tàu giúp đội ngũ nhiệm vụ đánh giá cách các thiết bị hoạt động.

“Đây là một thời điểm thú vị trên tàu, khi các triển khai quan trọng đã được thực hiện,” Jordan Evans, quản lý dự án Europa Clipper từ Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực của NASA ở Nam California, nói trong tuyên bố.

Đội ngũ sẽ tiếp tục kiểm tra phần cứng của tàu, với bảy thiết bị nữa dự kiến sẽ được kích hoạt trong một loạt các cuộc kiểm tra vào tháng 12 và tháng 1.

Để đến được sao Mộc, Clipper sẽ thực hiện một số lần hỗ trợ trọng lực (gravity assists) bằng cách vòng quanh sao Hỏa rồi quay lại quanh Trái đất. Chuyển động này cho phép tàu tận dụng lực hấp dẫn (gravitational pull) của hành tinh để tăng tốc và điều chỉnh quỹ đạo.

Lần hỗ trợ trọng lực đầu tiên ở sao Hỏa dự kiến diễn ra vào ngày 1-3-2025, khi các nhà khoa học dự kiến thực hiện một số thử nghiệm với thiết bị radar và kích hoạt máy ảnh nhiệt của tàu để chụp các hình ảnh nhiều màu của sao Hỏa. Sau đó, tàu sẽ bay ngang Trái đất vào tháng 12-2026 để đẩy nó tiến về phía sao Mộc. Đội ngũ sẽ sử dụng lần hỗ trợ trọng lực cuối cùng quanh Trái đất để hiệu chỉnh thiết bị đo từ trường và đo trường từ của hành tinh của chúng ta, theo tuyên bố.

Ảnh minh họa của tàu vũ trụ Europa Clipper với các tấm pin mặt trời, cột từ kế và một số ăng-ten cho thiết bị radar đã được triển khai. Ảnh: NASA