Startup AI Trung Quốc Z.ai (trước đây là Zhipu AI) vừa tối ưu các mô hình ngôn ngữ tổng quát (GLM) để tương thích với bộ xử lý của Huawei, thúc đẩy nỗ lực của Trung Quốc trong việc xây dựng chuỗi cung ứng công nghệ tự chủ, theo South China Morning Post.

Công ty có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết các mô hình của họ hiện có thể hoạt động với chip Ascend (dùng trong máy chủ AI) và Kirin (dùng trong điện thoại và máy tính xách tay) của Huawei. “Thỏa thuận này đánh dấu bước đột phá lớn trong hợp tác giữa các mô hình ngôn ngữ lớn nội địa và kiến trúc tính toán, thể hiện sự tích hợp sâu hơn của hệ sinh thái AI trong nước,” Z.ai tuyên bố.

Động thái này diễn ra ngay sau khi Huawei công bố mở mã nguồn Compute Architecture for Neural Networks (CANN) — bộ công cụ phần mềm cho chip Ascend. Việc mở mã nguồn cho phép lập trình viên phát triển, tùy biến và mở rộng ứng dụng trên chip nội địa mà không phụ thuộc vào nền tảng nước ngoài.

CANN hiện là đối thủ của bộ công cụ CUDA độc quyền của Nvidia, vốn được nhiều nhà phát triển AI Trung Quốc dùng với GPU của hãng Mỹ trong các trung tâm dữ liệu. Hợp tác với Z.ai giúp Huawei mở rộng việc ứng dụng chip của mình trong các dự án AI.

Tháng trước, bộ phận Ascend của Huawei trở thành thành viên sáng lập Liên minh Đổi mới Hệ sinh thái Mô hình–Chip, cùng nhiều công ty AI Trung Quốc như StepFun, Infinegence AI, SiliconFlow, MetaX, Biren Technology, Enflame, Iluvatar Corex, Cambricon Technologies và Moore Threads.

Z.ai cho biết sẽ sử dụng CANN để tinh chỉnh các mô hình GLM trên nền tảng đám mây dùng chip Ascend của Huawei, qua đó minh chứng khả năng của bộ công cụ mã nguồn mở này.

Hồi tháng 6, OpenAI từng nhận xét Zhipu – trước khi công ty này đổi thương hiệu – “đạt nhiều tiến bộ đáng kể” trong việc cung cấp hạ tầng AI cho chính phủ và doanh nghiệp nhà nước tại các thị trường ngoài phương Tây. Được hậu thuẫn hơn 10 tỷ nhân dân tệ (1,4 tỷ USD), Z.ai đã nộp hồ sơ tiền IPO vào tháng 4, dự kiến lên sàn sớm nhất năm 2026.

Trung Quốc phản ứng trước GPT-5

Tuần trước, OpenAI ra mắt GPT-5 với tuyên bố “thông minh hơn, nhanh hơn và hữu ích hơn”, cải thiện khả năng lập trình, toán học, kỹ năng viết, y tế và nhận thức hình ảnh. Model này còn có chức năng “tư duy” cho phép chuyển đổi giữa chế độ lập luận thông thường và sâu tùy theo nhiệm vụ.

“Giống như một chuyên gia trình độ tiến sĩ trong bất kỳ lĩnh vực nào,” CEO OpenAI Sam Altman nói.

Tại Trung Quốc, nơi các dịch vụ của OpenAI như ChatGPT không khả dụng, giới chuyên gia tỏ ra bình thản.

“GPT-5 không vượt trội đáng kể so với các mô hình Trung Quốc, nên sẽ không gây áp lực lớn lên giới nghiên cứu và phát triển,” ông Zhang Linfeng, phó giáo sư tại Đại học Giao thông Thượng Hải, nhận định. Ông cho rằng model này “không có đột phá mang tính cách mạng, thiếu dấu ấn nổi bật”.

Ông cũng lưu ý rằng tính năng “tư duy” đã xuất hiện trong một số hệ thống Trung Quốc, bao gồm sản phẩm AI của Alibaba. Tuy vậy, ông ghi nhận OpenAI đã giảm hiện tượng “ảo giác” (tạo thông tin sai) và cải thiện khả năng lập trình cũng như trí tuệ tổng quát.

Dù phản ứng khá dè dặt, sự quan tâm vẫn rất lớn: một chủ đề thảo luận GPT-5 trên Zhihu thu hút hơn 3,2 triệu lượt xem, nhiều người đánh giá cao bản nâng cấp. GPT-5 hiện là model mặc định của ChatGPT cho cả người dùng miễn phí và trả phí, đồng thời được Microsoft tích hợp vào GitHub Copilot và Visual Studio Code.

Nhu cầu nhân tài AI tăng mạnh

Cạnh tranh nhân sự AI tại Trung Quốc cũng đang nóng lên. Tongyi Lab của Alibaba — nhóm phát triển mô hình mã nguồn mở Qwen — đã mất nhiều nhân sự cấp cao vào tay đối thủ. Các trường hợp dịch chuyển nhân tài nổi bật gồm Yan Zhijie, người đã gia nhập Alibaba năm 2015 và từng dẫn dắt phòng nghiên cứu giọng nói của Tongyi, trước khi rời công ty hồi tháng 2. Ông gia nhập Học viện Explore của JD.com, sau đó chuyển sang Tencent, nhưng rời đi không lâu sau khi công ty tái cấu trúc. Vị trí của ông được thay thế bởi Li Xiangang, đồng sáng lập 01.AI.

Một trường hợp khác là Bo Liefeng, cựu trưởng bộ phận thị giác ứng dụng của Tongyi, người cũng đã chuyển sang đội AI Hunyuan của Tencent.

Xu hướng “săn đầu người” này phản ánh hiện tượng đang diễn ra lâu nay ở Mỹ, nơi Meta đã thu hút chuyên gia AI từ Google, OpenAI và Apple.

Tại Trung Quốc, ByteDance, Alibaba và Tencent đều tung các đợt tuyển dụng mới, chủ yếu cho các vị trí nghiên cứu AI.

Chương trình “Top Seed Talent” của ByteDance liệt kê 65 vị trí tuyển dụng liên quan đến AI, trong khi chiến dịch “Star Top Talent” của Alibaba nhắm đến các nhà nghiên cứu về mô hình nền tảng, hạ tầng và ứng dụng AI. Tencent gần đây đã mở đơn ứng tuyển nội bộ cho các vị trí liên quan đến chatbot Yuanbao, mô hình Hunyuan và thương mại điện tử trên WeChat.

Khi Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng hệ sinh thái AI dựa trên chip và mô hình nội địa, cuộc chiến giành nhân tài đang trở nên quan trọng không kém so với bản thân công nghệ.

Công ty Zhipu AI – nay đã đổi tên thành Z.ai – tham gia một triển lãm công nghệ tại Trung Quốc