Các nhà khoa học đã phát hiện ra PFAS độc hại trong các mẫu nước uống trên khắp thế giới, với mức độ cao hơn trong nước máy (tapwater) từ Trung Quốc so với Vương quốc Anh. Đun sôi nước hoặc sử dụng bình lọc nước có thể giảm mức PFAS lên đến 90%, mang lại một giải pháp đơn giản để giảm thiểu phơi nhiễm.

Một nghiên cứu mới tiết lộ rằng các nhà khoa học đã tìm thấy “hóa chất vĩnh viễn” (forever chemicals) độc hại có tên PFAS trong các mẫu nước uống trên toàn cầu. PFAS (perfluoroalkyl substance) được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp, trong các loại bọt chữa cháy và các sản phẩm tiêu dùng từ quần áo chống thấm nước và đồng phục học sinh đến các sản phẩm chăm sóc cá nhân nhờ vào tính năng chống thấm nước và chống bám bẩn của chúng. Mặc dù một số chất đã bị cấm theo quy định của chính phủ, nhưng những chất khác vẫn được sử dụng rộng rãi và tác động độc hại của chúng vẫn chưa được điều tra đầy đủ.

Các hóa chất này xâm nhập vào cơ thể theo nhiều cách khác nhau, ví dụ như hít thở, tiêu thụ thông qua thực phẩm hoặc nước uống, hoặc hấp thụ qua da. Chúng được biết đến là nguyên nhân gây ra các tác động xấu đến sức khỏe như giảm phản ứng miễn dịch đối với việc tiêm chủng, suy giảm chức năng gan, giảm trọng lượng sơ sinh và tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra 10 PFAS “mục tiêu” – những hóa chất khó phân hủy trong môi trường (resistant to environmental breakdown) – trong nước máy và nước đóng chai có sẵn để tiêu thụ tại các thành phố lớn ở Vương quốc Anh và Trung Quốc. Hai chất kết hợp là axit perfluorooctanoic (PFOA) và sulfonate perfluorooctane (PFOS) được tìm thấy trong hơn 99% các mẫu nước đóng chai thu thập từ 15 quốc gia trên toàn thế giới.

Họ đã quan sát thấy nồng độ PFAS trong nước ở Thâm Quyến, Trung Quốc, cao hơn đáng kể so với nước máy từ Birmingham, Vương quốc Anh. Tuy nhiên, nghiên cứu này cho thấy rằng các biện pháp như đun sôi và/hoặc lọc carbon hoạt tính – thường sử dụng một bộ lọc nước “bình” – có thể giảm đáng kể nồng độ PFAS trong nước uống, với tỷ lệ loại bỏ dao động (removal rates) từ 50% đến 90% tùy thuộc vào loại PFAS và phương pháp xử lý.

Kết quả nghiên cứu và các giải pháp thực tiễn

Công bố kết quả của họ trên ACS ES&T Water, các nhà nghiên cứu từ Đại học Birmingham, Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Phương, Thâm Quyến, và Đại học Hải Nam, Hải Khẩu, đã tiết lộ một phạm vi rộng về ô nhiễm PFAS mục tiêu, thấp nhất là từ 63% ở các mẫu nước đóng chai được kiểm tra.

Đồng tác giả, Giáo sư Stuart Harrad từ Đại học Birmingham, nhận xét: “Kết quả của chúng tôi nêu bật sự hiện diện phổ biến của PFAS trong nước uống và hiệu quả của các phương pháp xử lý đơn giản để giảm mức độ của chúng. Chỉ cần sử dụng một bộ lọc nước bình đơn giản hoặc đun sôi nước sẽ loại bỏ một phần lớn các chất này.

“Mặc dù mức PFAS hiện tại trong hầu hết các mẫu nước không phải là mối quan ngại lớn về sức khỏe, việc giám sát và quy định liên tục là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Chúng tôi cung cấp dữ liệu có giá trị về sự hiện diện của PFAS trong nước uống cùng với các giải pháp thực tiễn để giảm thiểu phơi nhiễm của người tiêu dùng (mitigate consumer exposure) thông qua nước uống. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo nước uống an toàn hơn cho các cộng đồng trên toàn thế giới.”

Nước đóng chai từ nhiều quốc gia cho thấy nồng độ PFAS khác nhau, với nước khoáng tự nhiên có nồng độ cao hơn so với nước đã qua lọc tinh chế, nhưng các nồng độ này nói chung vẫn dưới mức khuyến cáo về sức khỏe do các cơ quan quản lý quy định.

Đồng tác giả, Giáo sư Yi Zheng từ Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Phương, nhận xét: “Nhận thức ngày càng tăng về sự hiện diện của PFAS trong cả nước máy và nước đóng chai có thể dẫn đến các lựa chọn cẩn thận hơn của người tiêu dùng, khuyến khích sử dụng các phương pháp lọc nước.

Phát hiện của chúng tôi cũng cho thấy rằng các rủi ro sức khỏe tiềm ẩn từ PFAS trong nước uống có thể bị ảnh hưởng bởi lối sống và điều kiện kinh tế, điều này nhấn mạnh sự cần thiết của các nghiên cứu trong tương lai để tiếp tục khám phá những yếu tố này từ góc độ kinh tế – xã hội.”

Mức PFAS trong nước đóng chai và nước máy

Ngoại trừ so sánh giữa nước khoáng tự nhiên và nước tinh khiết, các nhà nghiên cứu không quan sát thấy sự khác biệt đáng kể về nồng độ PFAS mục tiêu giữa nước đóng chai bằng thủy tinh và nhựa, hoặc giữa nước không ga và nước có ga đóng chai.

Trong khi nồng độ của hầu hết các PFAS riêng lẻ thấp hơn nhiều so với các giá trị tham chiếu dựa trên sức khỏe tương ứng, nồng độ trung bình của PFOS trong các mẫu nước máy từ Thâm Quyến, Trung Quốc, vượt mức tối đa 4 ng/L do Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (USEPA) mới ban hành vào năm 2024.

Công trình nghiên cứu này được xem là đáng tin cậy do các nhà nghiên cứu đã mua tới 112 mẫu nước đóng chai từ các cửa hàng địa phương và siêu thị trực tuyến ở Vương quốc Anh và Trung Quốc, bao gồm 89 loại nước không ga và 23 loại nước có ga trong chai nhựa hoặc thủy tinh. Các mẫu này bao gồm 87 thương hiệu với nguồn nước xuất phát từ 15 quốc gia ở Châu Á, Châu Âu, Bắc Mỹ và Châu Đại Dương.

Họ cũng đã thu thập 41 mẫu nước máy từ các hộ gia đình ở Birmingham và các thành phố lân cận là Worcester, Coventry và Derby từ hai nhà cung cấp là South Staffordshire Water và Seven Trent Water, cùng với 14 mẫu nước máy khác được thu thập từ các hộ gia đình ở Thâm Quyến, Trung Quốc.