Giới chức tại Sydney đã phê duyệt hàng loạt dự án trung tâm dữ liệu mà không yêu cầu kế hoạch cụ thể về cắt giảm tiêu thụ nước, làm dấy lên lo ngại rằng sự tăng trưởng quá nhanh của ngành này sẽ khiến người dân phải cạnh tranh nguồn tài nguyên khan hiếm.

Chính quyền bang New South Wales, nơi quản lý Sydney là thành phố lớn nhất nước Úc, đã chấp thuận cả 10 hồ sơ xây dựng trung tâm dữ liệu từ các tập đoàn như Microsoft, Amazon và AirTrunk thuộc Blackstone.

Các trung tâm này mang lại tổng vốn đầu tư xây dựng 6,6 tỷ đô la Úc (4,35 tỷ USD), nhưng theo hồ sơ, chúng có thể tiêu thụ tới 9,6 triệu mét khối nước sạch mỗi năm, tương đương gần 2% nguồn cung tối đa của Sydney.

Chưa đến một nửa số dự án được phê duyệt đưa ra dự báo lượng nước có thể tiết kiệm nhờ sử dụng nguồn thay thế. Luật quy hoạch bang yêu cầu các nhà phát triển “chứng minh cách thức dự án giảm thiểu tiêu thụ năng lượng, nước và tài nguyên vật liệu”, nhưng không bắt buộc họ phải công bố con số cụ thể về lượng nước sử dụng hay tiết kiệm.

Các phát hiện cho thấy nhiều dự án có thể tác động lớn đến nhu cầu nước công cộng vẫn được phê duyệt chỉ dựa trên những cam kết chung chung, khó đo lường.

Sở Quy hoạch bang xác nhận cả 10 trung tâm dữ liệu được phê duyệt dự kiến tiêu thụ tổng cộng 9,6 triệu mét khối nước mỗi năm, nhưng chỉ một nửa trong số đó có nêu biện pháp giảm dần nhu cầu. Cơ quan này không tiết lộ tên dự án, cũng không cho biết liệu các kế hoạch giảm nước có thể đo lường được hay không.

“Trong mọi trường hợp, Sydney Water khẳng định có thể cung cấp đủ nước cần thiết cho các trung tâm dữ liệu,” một phát ngôn viên Sở cho biết.

Theo dự báo của Sydney Water, đến năm 2035, các trung tâm dữ liệu có thể chiếm tới một phần tư nguồn nước sẵn có của thành phố, tức khoảng 135 triệu mét khối. Dự báo này giả định các trung tâm sẽ đạt mục tiêu tiết kiệm nước trong làm mát máy chủ, nhưng không nêu rõ mức cụ thể.

Sydney hiện chỉ có một hồ chứa và một nhà máy khử mặn làm nguồn cung nước uống, trong khi dân số và nhiệt độ đều tăng. Năm 2019, hạn hán và cháy rừng buộc chính quyền cấm 5,3 triệu cư dân tưới vườn hay rửa xe bằng vòi nước.

“Cung và cầu vốn đã mất cân bằng,” Ian Wright, cựu chuyên gia của Sydney Water, nay là phó giáo sư khoa học môi trường tại Đại học Western Sydney, nhận định. Ông cảnh báo: “Cơn khát ngày càng tăng của các trung tâm dữ liệu trong thời kỳ hạn hán sẽ rất đáng lo ngại.”

Sự bùng nổ trung tâm dữ liệu diễn ra khi nhu cầu trí tuệ nhân tạo và điện toán đám mây tăng vọt trên toàn cầu. Nhưng mức tiêu thụ nước khổng lồ để làm mát đã khiến Mỹ, châu Âu và nhiều nơi khác ban hành quy định mới. Trong khi đó, New South Wales không áp đặt quy định cụ thể nào ngoài việc yêu cầu dự án có “biện pháp nhằm giảm thiểu tiêu thụ nước uống”.

Chỉ 3/10 dự án nêu dự báo về việc cắt giảm phụ thuộc vào nguồn nước công cộng. Trung tâm lớn nhất, cơ sở AirTrunk công suất 320 megawatt, chỉ cam kết thu gom nước mưa để giảm 0,4% lượng nước sạch tiêu thụ.

Người phát ngôn AirTrunk cho biết các tài liệu ban đầu dựa trên mức nhu cầu cực đại, nhưng “mô hình mới nộp cho Sydney Water cho thấy mức tiêu thụ thực tế sẽ thấp hơn đáng kể”. Công ty cũng đang hợp tác với Sydney Water để chuyển sang dùng gần như hoàn toàn nước tái chế.

Cam kết tham vọng nhất là giảm 15% lượng nước thành phố, áp dụng cho một trong hai trung tâm dữ liệu trên đất của Amazon. Theo hồ sơ, hai trung tâm này tiêu thụ tới 92.000 mét khối nước mỗi năm trước khi thu gom nước mưa, song chỉ có một dự án đưa ra dự báo giảm.

Amazon không bình luận riêng về từng cơ sở, nhưng cho biết các trung tâm dữ liệu tại Úc của họ tránh dùng nước để làm mát trong 95,5% thời gian nhờ hệ thống quạt thay vì làm mát bay hơi. Microsoft đưa ra dự báo giảm 12% cho một trong hai dự án ở Sydney, nhưng cũng từ chối bình luận thêm.

Sức ép từ cộng đồng

Các hội đồng ngoại ô Sydney muốn kìm hãm tốc độ phát triển trung tâm dữ liệu, lo ngại cạnh tranh nguồn nước trong bối cảnh bang dự kiến xây thêm 377.000 căn nhà mới đến năm 2029 để giải quyết khủng hoảng nhà ở.

“Rất nhiều trung tâm được xây dựng mà gần như không có sự thảo luận nào,” Damien Atkins, thành viên hội đồng Blacktown – nơi có các dự án của AirTrunk, Amazon và Microsoft – cho biết.

Ở phía bắc thành phố, hội đồng Lane Cove yêu cầu trao lại quyền phê duyệt cho chính quyền địa phương, viện dẫn lo ngại về sử dụng nước và các vấn đề khác. Hội đồng Ryde lân cận, hiện có 5 trung tâm dữ liệu và thêm 6 dự án khác đang quy hoạch, cho biết tổng cộng 11 cơ sở sẽ chiếm gần 3% nguồn nước của họ và kêu gọi tạm dừng phê duyệt.

Công nhân tại một công trình xây dựng trung tâm dữ liệu mới của Amazon ở phía tây Sydney, Úc, ngày 5/9. Ảnh: Reuters