ASEAN, Chính phủ Nhật Bản và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) ngày 21-5-2025 đã chính thức khởi động Dự án Lập Hồ sơ Carbon Xanh Biển và Tài chính ASEAN (ABCF) tại Jakarta nhằm tăng cường quản lý bền vững các hệ sinh thái carbon xanh biển.

Việc lập hồ sơ carbon xanh biển sẽ bao gồm nhận diện, lập bản đồ và định giá lượng carbon được lưu giữ trong các hệ sinh thái nước mặn và nước ngọt, sử dụng các phương pháp khoa học tiên tiến nhất, công nghệ vệ tinh và khảo sát thực địa.

Sáng kiến này hướng đến việc tìm kiếm các giải pháp tài chính sáng tạo nhằm thúc đẩy khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu và tăng trưởng kinh tế bao trùm trên toàn khu vực, bao gồm tất cả các quốc gia ASEAN và Timor Leste.

Dự án ABCF được tài trợ bởi Chính phủ Nhật Bản và do UNDP Indonesia triển khai, phối hợp với Nhóm Công tác Điều phối ASEAN về Kinh tế Xanh Biển (ACTF-BE), phù hợp với các mục tiêu trong Khuôn khổ Kinh tế Xanh Biển ASEAN. Dự án nhằm nâng cao năng lực kỹ thuật để đánh giá trữ lượng carbon, xây dựng các hồ sơ carbon xanh toàn diện, và tích hợp các chiến lược carbon xanh vào kế hoạch phát triển quốc gia và khu vực trên khắp ASEAN và Timor Leste.

Carbon xanh biển là carbon được hấp thụ và lưu trữ bởi các hệ sinh thái ven biển và biển như rừng ngập mặn, cỏ biển (seagrass), tảo bẹ, và đầm lầy ven biển, khác với carbon xanh là là carbon được hấp thụ và lưu trữ bởi các hệ sinh thái trên cạn, đặc biệt là cây cối trong rừng, đồng cỏ, và đất đai.

Tiếp nối Dự án Đổi mới Kinh tế Xanh Biển ASEAN trước đó – cũng do Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ – Dự án ABCF khẳng định cam kết của ASEAN đối với một nền kinh tế biển bền vững, bao trùm và có khả năng chống chịu. Bằng cách liên kết chính sách, tài chính và các phương pháp tiếp cận dựa trên khoa học, dự án sẽ khai mở giá trị khí hậu và kinh tế tiềm ẩn từ các hệ sinh thái biển và ven biển của khu vực.

“Kinh tế xanh biển (blue economy) đã nổi lên như một động lực tăng trưởng quan trọng, đồng thời đảm bảo bảo tồn các hệ sinh thái tài nguyên nước ở ASEAN,” ông Satvinder Singh, Phó Tổng Thư ký ASEAN phụ trách Cộng đồng Kinh tế ASEAN, phát biểu. “Thị trường carbon xanh, dù còn non trẻ, đang trở thành một nguồn thu tiềm năng cho các quốc gia đầu tư vào bảo tồn và phục hồi. Dự án ABCF sẽ hỗ trợ các quốc gia thành viên xây dựng chính sách chiến lược, dựa trên khoa học và sẵn sàng về tài chính, để khai thác tối đa tiềm năng của các hệ sinh thái carbon xanh.”

Khu vực Đông Nam Á hiện chiếm khoảng 33% diện tích thảm cỏ biển toàn cầu và gần 40% diện tích đầm lầy than bùn nhiệt đới đã được biết đến, tương đương khoảng 6% trữ lượng đầm lầy than bùn toàn cầu. Mặc dù đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu, các hệ sinh thái này vẫn chưa được khai thác đúng mức do thiếu hụt về kỹ thuật, tài chính và chính sách.

“Nhật Bản rất vinh dự được hỗ trợ sáng kiến quan trọng này,” ông KIYA Masahiko, Đại sứ Nhật Bản tại ASEAN, phát biểu. “Dự án thể hiện cam kết chung của chúng ta đối với khả năng chống chịu khí hậu, bảo vệ hệ sinh thái và hợp tác khu vực. Thông qua hợp tác chiến lược và đối tác, chúng ta có thể xây dựng một nền tảng khu vực để đo lường Carbon Xanh biển và Tài chính Xanh biển làm cơ sở cho hành động khí hậu và tăng trưởng bền vững,” ông nói thêm.

“Thảm cỏ biển và đầm lầy than bùn là một trong những giải pháp dựa vào thiên nhiên hiệu quả và tiết kiệm nhất để giảm thiểu biến đổi khí hậu,” ông Norimasa Shimomura, Trưởng Đại diện UNDP tại Indonesia, cho biết. “Thông qua Dự án ABCF, UNDP tự hào được hợp tác cùng ASEAN và Chính phủ Nhật Bản để kết nối khoa học, chính sách và tài chính, khai mở tiềm năng của carbon xanh biển phục vụ cho phát triển bền vững.”

Các đại biểu tham dự lễ khởi động dự án Carbon Xanh biển tại Jakarta ngày 21-5-2025. Ảnh: UNDP