Hai tàu đổ bộ mặt trăng tư nhân sẽ được SpaceX phóng trong tuần này trên cùng một tên lửa, mở đầu cho một năm đầy bận rộn với các sứ mệnh khám phá mặt trăng.

Một khung thời gian phóng sáu ngày dành cho tên lửa Falcon 9 của SpaceX thực hiện nhiệm vụ sẽ bắt đầu vào sáng sớm thứ Tư (ngày 15-1), với thời gian phóng dự kiến lúc 1:11 sáng EST (13:11 giờ Việt Nam) từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA ở Florida.

Tên lửa Falcon 9 sẽ đưa cả hai tàu đổ bộ vào quỹ đạo Trái Đất, nơi mỗi tàu sẽ bắt đầu đường đi riêng (independent trajectories) hướng tới mặt trăng.

Ghost Riders in the Sky, sứ mệnh của tàu đổ bộ Blue Ghost Mission 1 của Firefly Aerospace, là một phần của chương trình Dịch vụ Vận chuyển Thương mại lên Mặt trăng (CLPS) của NASA nhằm đưa các thiết bị khoa học lên bề mặt mặt trăng. Tàu đổ bộ thứ hai, Resilience, đến từ công ty ispace có trụ sở tại Nhật Bản, là sứ mệnh thứ hai mà công ty thực hiện trong nỗ lực hạ cánh lên mặt trăng. Sứ mệnh này của ispace sẽ được triển khai sau Blue Ghost và mất khoảng thời gian gấp bốn lần để hoàn thành.

Blue Ghost sẽ dành 25 ngày bay quanh quỹ đạo Trái Đất trước khi kích hoạt động cơ (engine burn) để thiết lập quỹ đạo tới mặt trăng. Sau đó, trong vòng 20 ngày nữa — gồm 4 ngày di chuyển và 16 ngày trong quỹ đạo mặt trăng — nếu mọi thứ diễn ra thuận lợi, tàu sẽ tự động hạ cánh tại Mare Crisium (“Biển Khủng Hoảng”) để bắt đầu hai tuần thực hiện các thí nghiệm khoa học trên mặt trăng.

Sứ mệnh kéo dài 60 ngày của Blue Ghost từ Trái Đất đến mặt trăng sẽ kết thúc khoảng 5 giờ sau khi đêm buông xuống tại vị trí hạ cánh. Tàu sẽ sử dụng phần năng lượng pin cuối cùng để chụp ảnh mặt trời lặn trên mặt trăng trước khi tắt nguồn (powering down).

Trong khi đó, Resilience sẽ thực hiện một quỹ đạo chậm hơn nhiều để đến mặt trăng, với thời gian hạ cánh dự kiến từ bốn đến năm tháng sau khi phóng. Đây là sứ mệnh thứ hai trong chương trình Hakuto-R của ispace, với các nâng cấp phần cứng và phần mềm dựa trên những bài học từ sứ mệnh đầu tiên, Hakuto-R Mission 1. Sứ mệnh trước đã đi vào quỹ đạo mặt trăng nhưng không hạ cánh được vào tháng 4 năm 2023 do cảm biến độ cao không hoạt động như mong đợi, dẫn đến việc tàu đâm xuống bề mặt mặt trăng.

Hakuto-R Mission 2 dự kiến sẽ hạ cánh tại Mare Frigoris (Biển Lạnh) ở bán cầu bắc của mặt trăng, nơi nó sẽ bắt đầu các hoạt động trên bề mặt, bao gồm triển khai một xe tự hành mini tên là Tenacious, một thiết bị nhằm sẽ thu thập mẫu bụi mặt trăng theo hợp đồng với NASA.

Các sứ mệnh khám phá mặt trăng tiếp theo

Vụ phóng Falcon 9 tuần này sẽ sớm được tiếp nối bởi một tàu đổ bộ mặt trăng khác, lần này đến từ công ty tư nhân duy nhất từng hạ cánh thành công trên mặt trăng.

Công ty Intuitive Machines đã phóng tàu đổ bộ Nova-C đầu tiên, Odysseus, vào tháng 2 năm 2024, mang theo sáu tải trọng của NASA cùng với sáu tải trọng thương mại khác. Trong sứ mệnh này, được gọi là IM-1, Odysseus đã hạ cánh thành công gần miệng núi lửa Malapert A, cách cực nam mặt trăng khoảng 300 km.

IM-2 dự kiến sẽ được phóng vào tháng 2, hướng đến khu vực gần miệng núi lửa Shackleton ở cực nam mặt trăng. Sứ mệnh này mang theo nhiều tải trọng của NASA, bao gồm một thiết bị nhằm xác nhận sự phong phú của băng nước trong khu vực.

Tàu đổ bộ Nova-C thứ ba sẽ đưa thêm các thiết bị thí nghiệm trong chương trình Vận chuyển Thương mại lên Mặt trăng (CLPS) và trình diễn công nghệ lên bề mặt mặt trăng cho NASA, dự kiến sẽ được phóng vào năm 2025 trong sứ mệnh IM-3.

Công ty Astrobotic có trụ sở tại Pittsburgh cũng đặt mục tiêu thực hiện sứ mệnh Griffin Mission One trong năm nay, mang theo các tải trọng CLPS của NASA. Tàu đổ bộ mặt trăng Peregrine của công ty này đã được phóng vào năm ngoái nhưng không đến được mặt trăng do rò rỉ nhiên liệu và bị điều khiển quay về, dẫn đến việc tàu bị đốt cháy trên Thái Bình Dương khi tái nhập khí quyển Trái Đất.

Các hợp đồng CLPS của NASA tập trung vào việc thúc đẩy chương trình Artemis, nhằm đưa các phi hành gia lên mặt trăng vào năm 2027 và cuối cùng thiết lập một căn cứ tại vùng cực nam mặt trăng, nơi dường như có nhiều băng nước.

Một tên lửa Falcon 9 của SpaceX phóng vệ tinh Starlink từ Căn cứ Không gian Vandenberg ở California, ngày 22-7-2022. Ảnh: SpaceX