Đảo ngọc Cát Bà đang sở hữu một kho báu mang tên voọc Cát Bà. Voọc Cát Bà là tài sản thiên nhiên quý giá đang có nguy cơ tuyệt chủng cao, chính vì vậy người dân và khách du lịch cần nâng cao ý thức bảo vệ loài động vật quý hiếm này.

Voọc đầu trắng hay còn gọi là Voọc Cát Bà có tên khoa học là Trachypithecus Poliocephalus. Đây là loài linh trưởng chỉ còn tồn tại duy nhất trên quần đảo với vùng lõi là Vườn Quốc gia Cát Bà, nằm trong danh mục đỏ của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN), có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất thế giới.

Voọc đầu trắng là 1 trong 5 loài linh trưởng đặc hữu của Việt Nam, chỉ sống ở Cát Bà.

Voọc Cát Bà có thể sống đến 25 năm, chiều dài cơ thể 47-53 cm, đuôi dài gần gấp đôi cơ thể giúp chúng giữ thăng bằng khi di chuyển. Voọc cái đẻ mỗi lần một con sau 6 tháng mang thai. Voọc con lông màu vàng cam, sau khoảng 2 tháng thì chuyển màu đen. Khi di chuyển, voọc con sẽ được mẹ hoặc các con lớn khác bế trước ngực. Lên 6 tuổi, voọc sẽ bị đuổi ra khỏi đàn.

Khi cảm thấy đủ mạnh, voọc đực sẽ khiêu chiến con đầu đàn để trở thành kẻ đứng đầu. Nếu con đực mới chiến thắng sẽ tìm cách giết con non của con đực cũ. Đây là hành vi tự nhiên nhưng cũng khiến nhiều con non được sinh ra song không thể trưởng thành, cũng dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng.

Voọc con với màu lông vàng độc đáo trong vòng tay mẹ.

Thức ăn của voọc là lá, quả cây rừng, thậm chí cả nhiều loại có độc như quả sơn. Khi trời còn râm mát, đàn voọc sẽ di chuyển ra khu vực núi đá vôi sát biển để kiếm lá cây, hoa quả. Trong lúc cả đàn kiếm ăn, vui chơi, con đầu đàn sẽ đứng trên mỏm núi cao quan sát. Nếu thấy nguy hiểm, nó sẽ báo động cho cả đàn rút lui vào nơi an toàn. Khoảng 9h tối, đàn voọc kéo nhau vào rừng, đến đêm mới chui vào hang đá để ngủ.

Đàn voọc Cát Bà ở khu vực Cửa Đông trên vịnh Lan Hạ.

Đứng trước nguy cơ tuyệt chủng của loài linh trưởng quý hiếm này, huyện đảo Cát Hải và Vườn Quốc gia Cát Bà đã thực hiện nhiều giải pháp từ Dự án bảo tồn Voọc của một số tổ chức phi Chính phủ thuộc Cộng hòa liên bang Đức từ năm 2000 đến nay. Nhờ đó, voọc Cát Bà được bảo vệ, sinh sôi và trở thành biểu tượng của Khu dự trữ sinh quyển thế giới quần đảo Cát Bà. Từ chỗ chưa tới 40 cá thể năm 2000, quần thể Voọc Cát Bà giờ đã tăng lên 80 cá thể, phân bố chủ yếu tại 3 khu vực Giỏ Cùng, hang Cái và Cửa Đông.