Byung-jin Park, một doanh nhân 36 tuổi kiêm nhạc sĩ indie punk ở Seoul, hiểu rõ sức mạnh của việc “không làm gì cả”.

Vào tháng 5, anh và các thành viên trong ban nhạc đã vượt qua 100 đối thủ để giành chiến thắng trong Cuộc thi Space-Out 2025 của Hàn Quốc, một sự kiện thường niên nơi người tham gia được chấm điểm dựa trên khả năng giữ bình tĩnh và bất động trong 90 phút.

Không điện thoại. Không nói chuyện. Không ngủ gật. Chỉ là tồn tại.

Cuộc thi được khởi xướng vào năm 2014 bởi nghệ sĩ thị giác Woopsyang như một dự án nghệ thuật công cộng nhằm phê phán sự kiệt sức hiện đại (modern burnout). Qua thời gian, nó đã trở thành một nghi lễ văn hóa dọc sông Hàn ở Seoul, kết hợp nghệ thuật trình diễn, chánh niệm (mindfulness) và sự thách thức nhẹ nhàng đối với niềm tin phổ biến rằng im lặng đồng nghĩa với trì trệ.

Người tham gia đeo thiết bị theo dõi nhịp tim, và người chiến thắng được xác định dựa trên sự kết hợp giữa mức độ bình tĩnh sinh học và phiếu bầu từ khán giả.

“Khi thời gian trôi qua, tôi bắt đầu quên mình đang ở đâu,” Park chia sẻ. “Cảm giác như cơ thể tôi đã biến mất.”

Chiến thắng của Park không chỉ là một câu chuyện vui nhộn lan truyền rộng rãi – nó phản ánh một nhu cầu sâu sắc về nghỉ ngơi trong một xã hội ngập tiếng ồn. Một nghiên cứu năm 2014 của Đại học Virginia cho thấy nhiều người thích nhận sốc điện nhẹ hơn là ở một mình với suy nghĩ của mình chỉ trong 15 phút.

Nhưng khoa học chỉ ra rằng sự tĩnh lặng có giá trị. Việc “spacing out” (tạm dịch: để tâm trí lang thang) kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định của não – liên quan đến sáng tạo, xử lý cảm xúc và giải quyết vấn đề.

“Trong một xã hội hiện đại quá kích thích, dành thời gian để suy ngẫm về bản thân và cảm xúc có thể giúp con người kiểm soát suy nghĩ và hành động của mình,” Hanson Park, bác sĩ tâm thần và phó giáo sư Khoa Nhân chủng học, Đại học Quốc gia Seoul, cho biết. “Quá trình này có thể giảm hormone căng thẳng, và về lâu dài cũng có thể giúp giảm lo âu hoặc trầm cảm.”

Chiến lược giúp Byung-jin chiến thắng – thở chậm bằng bụng (abdominal breathing), tập trung vào một điểm duy nhất và để các suy nghĩ khác biến mất – cho thấy kỹ năng đơn giản như “spacing out” có thể mang lại tác động bất ngờ. “Spacing out sẽ không giải quyết hết mọi vấn đề,” anh nói, “nhưng bạn sẽ cảm nhận được suy nghĩ mình thay đổi. Thật sự sảng khoái.”

Dưới đây là những gì nhà vô địch Hàn Quốc về nghệ thuật “không làm gì” có thể dạy bạn về việc chậm lại, trong một cuộc phỏng vấn ngắn.

“Spacing out” nghĩa là gì với anh? Là xóa sạch tâm trí hay để nó lang thang?

Byung-Jin Park: Với tôi, đó là cách sắp xếp lại suy nghĩ và cảm xúc. Cuối tuần trước, khi bận rộn ở văn phòng, tôi nghĩ: “Mình thực sự cần để tâm trí lang thang một chút.” Tôi nhận nhiều cuộc gọi và gặp rất nhiều người khác nhau. Làm việc liên tục khiến tôi khao khát sự tĩnh lặng. Ai cũng nên tìm những khoảnh khắc để “spacing out” – qua cà phê, âm nhạc, hoặc chỉ nhìn thiên nhiên. Nó thực sự giúp thanh lọc tâm trí.

Anh có chiến lược gì khi tham gia cuộc thi không?

– Tôi ban đầu không nghĩ sẽ thắng, nhưng chắc chắn tôi muốn. Tôi rất cạnh tranh. Nhịp tim của người tham gia được hiển thị công khai, dù chúng tôi không thể nhìn thấy. Chúng cũng được kiểm tra thủ công mỗi 15 phút. Tôi luyện thở bụng trong suốt cuộc thi, cố ý làm bản thân bình tĩnh mỗi khi họ đo nhịp tim.

Chúng tôi mặc trang phục punk – tóc dựng nhọn, áo khoác gai – không chỉ để vui, mà còn để nổi bật và có thể phân tâm các đối thủ khác. Mọi người thường ngạc nhiên khi thấy, dù âm nhạc và vẻ ngoài ồn ào, chúng tôi thực sự là những người bình tĩnh.

Trong suốt cuộc thi, những suy nghĩ của anh tập trung vào điều gì?

– Khoảng 10% tâm trí tôi nghĩ về việc giành chiến thắng. Ban đầu, tôi định dùng thời gian này để suy ngẫm về các quyết định kinh doanh. Nhưng một khi đã ngồi xuống, MC ồn ào và khán giả đông đảo khiến khó mà tập trung vào một suy nghĩ duy nhất. Trớ trêu thay, điều đó lại giúp tôi dễ dàng “làm trống” tâm trí hơn. Phần khó nhất là buông bỏ ý tưởng rằng mình phải làm gì đó. Chỉ đơn giản ngồi yên, không làm gì cả, lại là một thử thách đáng ngạc nhiên.

Tại sao anh nghĩ ngày nay con người lại khó chịu với việc “không làm gì”?

– Điện thoại thông minh đóng vai trò rất lớn. Tôi liên tục chơi với điện thoại, nhất là khi đi tàu điện ngầm. Thỉnh thoảng đặt điện thoại xuống và quan sát mọi người xung quanh – tất cả đều dán mắt vào màn hình (glued to their screens) – thật thú vị. Khi tôi còn nhỏ, chờ đợi tự nhiên tạo cơ hội để tâm trí lang thang hay mơ mộng. Ngày nay, mọi người nghiện những khoảnh khắc dopamine nhanh từ YouTube Shorts hay Instagram Reels. Chúng ta đã quên cách để “không làm gì cả (how to do nothing)”.

Hàn Quốc nổi tiếng với văn hóa cạnh tranh khốc liệt. Điều này ảnh hưởng như thế nào đến cách nhìn nhận việc “không làm gì”?

– Xã hội của chúng tôi di chuyển cực nhanh, đặc biệt khi tương tác với khách hàng quốc tế. Sự hiệu quả này có lợi nhưng cũng có thể khiến mệt mỏi. Không ai ngồi trong công viên chỉ để suy nghĩ nữa – đơn giản là không có thời gian. Việc “spacing out” bị coi là lạ hoặc không hiệu quả. Ngay cả khi không làm việc, thì việc không làm gì cũng bị chỉ trích.

Điều này bắt đầu từ sớm. Tôi có hai con, 10 tuổi và 6 tuổi. Khi lớn lên, tôi không đi nhiều lớp học thêm, nhưng bây giờ con tôi được ghi danh vào vài lớp. Vợ chồng tôi đôi khi tranh cãi về điều này. Cha mẹ không phải lúc nào cũng có cùng tầm nhìn về giáo dục. Tôi thấy buồn khi thấy các con bị cuốn vào bài tập về nhà (consumed by homework) trong khi chúng nên được sáng tạo và vui chơi. Điều này phản ánh sự khó chịu rộng hơn của xã hội đối với sự nhàn rỗi.

Anh có lời khuyên nào cho những người khó điều chỉnh chậm lại không?

– Tôi cũng cần lời khuyên này: ép bản thân “spacing out” ít nhất 10 phút mỗi tuần. Ngay cả năm phút cũng có ích. Ban đầu, bạn sẽ thấy suy nghĩ quay cuồng, lo lắng xuất hiện và những công việc chưa hoàn thành nhảy vào đầu. Nhưng cuối cùng, chúng sẽ lắng xuống. Bạn có thể tìm thấy sự minh mẫn hoặc nhận ra một số vấn đề không quan trọng như mình tưởng.

Bài học lớn nhất anh rút ra từ trải nghiệm này là gì?

– Với tôi, nó phá vỡ chuỗi ngày liên tục: thức dậy, làm việc, gia đình, ngủ. Tôi không có thời gian để cảm thấy chán hay nhận ra sự đơn điệu. Nhưng cuộc thi này đã cho tôi cơ hội phá vỡ chu kỳ đó.

Kế hoạch tương lai? Anh có tiếp tục “spacing out” không?

– Chắc chắn. Tôi muốn thiền cùng gia đình và sẽ tham gia lại cuộc thi vào năm sau nếu được phép.

Byung-jin Park, nhạc sĩ punk kiêm doanh nhân 36 tuổi, giữ yên lặng trong Cuộc thi Space-Out 2025 tại Seoul. Các nhà khoa học cho biết sự nhàn rỗi có chủ đích này kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định của não – khu vực liên quan đến sáng tạo, giải quyết vấn đề và cân bằng cảm xúc.

Kim Jung-yeop ngồi im lặng tại Cuộc thi Space-Out 2025 ở Seoul, nơi các thí sinh được đánh giá dựa trên sự bình tĩnh. Ảnh: AP