Một công ty khởi nghiệp (startup) của Pháp, được thành lập bởi các kỹ sư tên lửa kỳ cựu, đang phát triển một phương tiện phóng từ máy bay nhằm đánh chặn, thu giữ và xử lý các vật thể trên quỹ đạo — từ vệ tinh hỏng đến các mối đe dọa tiềm tàng.

Công ty Dark, ra đời năm 2022 bởi các cựu nhân viên của các tập đoàn quốc phòng châu Âu như MBDA và Thales, đặt mục tiêu trình diễn một loại vũ khí không gian có thể được phóng từ máy bay thương mại cải tiến, bay đến mục tiêu trên quỹ đạo, thu giữ nó và đưa về an toàn xuống Nam Thái Bình Dương.

Công ty có trụ sở tại Paris này đã thu hút được khoảng 11 triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm và mở rộng quy mô lên 40 nhân viên, tập trung vào công nghệ đẩy, radar và các cảm biến cần thiết để phát hiện và kiểm tra vật thể trong không gian.

“Chúng tôi tin rằng thế giới cần những hệ thống phòng vệ không gian phù hợp với mức độ thù địch ngày càng tăng trong môi trường quỹ đạo,” đồng sáng lập Clyde Laheyne nói với SpaceNews.

Công ty đã nhận đầu tư từ Eurazeo và Long Journey Ventures — một quỹ do Arielle Zuckerberg, em gái của người sáng lập Meta, Mark Zuckerberg, thành lập. Long Journey trước đây từng đầu tư vào SpaceX và công ty công nghệ quốc phòng Anduril, và nhiều công ty khác.

Sản phẩm chủ lực của Dark mang tên Interceptor thể hiện cách tiếp cận mới trong lĩnh vực phòng vệ không gian — mô phỏng cách máy bay quân sự phản ứng với các mối đe dọa trên không, Laheyne cho biết. Hiện nay, các cơ quan vận hành vệ tinh của chính phủ gần như không có phương án nào hiệu quả để đối phó với những mối nguy từ vũ khí chống vệ tinh.

“Chúng ta hiện không có phương tiện để răn đe những hành vi như vậy, cũng như thiếu khả năng can thiệp trên quỹ đạo khi sự việc xảy ra,” Laheyne nói.

Interceptor sẽ được thả xuống từ máy bay thương mại cải tiến và sử dụng một mô-đun robot với nhiều cánh tay để bắt giữ và làm chậm các vật thể không gian. Chuyến bay thử nghiệm đầu tiên, dự kiến vào năm 2027, chỉ nhằm tiếp cận và theo dõi mục tiêu nhằm chứng minh năng lực điều hướng. Các nhiệm vụ sau đó sẽ thử nghiệm việc thu giữ thực tế và điều khiển vật thể rời khỏi quỹ đạo. Vật thể sẽ được đưa vào quá trình rơi có kiểm soát xuống “nghĩa địa vệ tinh” ở Nam Thái Bình Dương — nơi từng là nơi hạ cánh của trạm vũ trụ Mir của Nga vào năm 2001.

Dark đã ký hợp đồng với các cơ quan chính phủ Pháp, bao gồm Cơ quan Vũ trụ Pháp và Cơ quan Đổi mới Quốc phòng Pháp để trình diễn công nghệ của mình.

Laheyne bảo vệ mô hình phóng từ máy bay dù một công ty khác là Virgin Orbit đã thất bại trong việc thương mại hóa dịch vụ này. Ông cho rằng bài học ở đây là mô hình này có thể không phù hợp cho mục đích thương mại, nhưng lại rất có giá trị trong ứng dụng quốc phòng. Việc sử dụng máy bay giúp tránh các trì hoãn do thời tiết tại bãi phóng mặt đất và cho phép phương tiện nhanh chóng đồng bộ với mục tiêu trên quỹ đạo.

Ý tưởng này cũng mở ra khả năng cho các quốc gia không có bãi phóng tên lửa — họ vẫn có thể triển khai vệ tinh từ căn cứ không quân quân sự, đồng thời giảm nhu cầu điều chỉnh quỹ đạo phức tạp nhờ độ chính xác cao hơn.

“Thay vì chờ đợi thời điểm phóng tối ưu từ mặt đất, chúng tôi dùng máy bay bay thẳng vào dưới quỹ đạo của vật thể,” Laheyne giải thích.

Công nghệ vẫn đang phát triển

Dark đã đạt một số cột mốc phát triển, bao gồm thử nghiệm động cơ cryo methalox (sử dụng oxy lỏng và methane lỏng) vào năm ngoái, và đang tiếp tục hoàn thiện hệ thống đẩy quỹ đạo và radar.

Một trong những điểm hấp dẫn đối với khách hàng tiềm năng là khả năng phản ứng nhanh, Laheyne cho biết. Ông khẳng định Interceptor có thể phản ứng với mối đe dọa trong vòng 24 giờ kể từ khi phát hiện.

“Chỉ cần cung cấp vị trí hiện tại của vật thể, chúng tôi có thể can thiệp trên quỹ đạo trong vòng chưa đầy 24 giờ,” ông nói.

Sự xuất hiện của Dark phản ánh mối quan tâm ngày càng tăng tại châu Âu đối với quốc phòng không gian.

Laetitia Cesari, chuyên gia chính sách không gian tại Paris, cho biết Pháp và các quốc gia châu Âu khác đang tăng cường đầu tư vào vệ tinh vì lý do chiến lược, dẫn đến nhu cầu phải bảo vệ các tài sản này.

Pháp đặc biệt chủ động trong vấn đề này, và dành ngân sách quốc phòng cho các hệ thống phòng thủ chủ động, bao gồm các vệ tinh “tuần tra” để bảo vệ tài sản chiến lược cả ở quỹ đạo thấp và quỹ đạo địa tĩnh, Cesari phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tuần trước.

Hợp tác giữa Pháp và Mỹ trong lĩnh vực không gian cũng đang tiến triển. Tư lệnh Bộ Chỉ huy Không gian Mỹ, Tướng Stephen Whiting, gần đây đã công bố tại Hội nghị Không gian rằng Mỹ và Pháp vừa thực hiện thành công “hoạt động song phương đầu tiên về tiếp cận và vận hành cận kề” nhằm chứng minh khả năng phối hợp trong không gian gần một vệ tinh của đối thủ chiến lược.

Minh họa thiết bị Interceptor. Ảnh: Dark